ჰაერის დაბინძურება — უხილავი დროის ბომბი მსოფლიოსთვის

1. გაეროს გარემო: ქვეყნების მესამედს არ გააჩნია ნორმატიული გარე ჰაერის ხარისხის სტანდარტები

გაეროს გარემოს დაცვის პროგრამამ დღეს გამოქვეყნებულ შეფასების ანგარიშში განაცხადა, რომ მსოფლიოს ქვეყნების მესამედს არ გამოუქვეყნებია გარე (ატმოსფერული) ჰაერის ხარისხის კანონიერი სტანდარტები. სადაც ასეთი კანონები და რეგულაციები არსებობს, შესაბამისი სტანდარტები ძალიან განსხვავდება და ხშირად არ შეესაბამება ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მითითებებს. გარდა ამისა, ქვეყნების მინიმუმ 31%-ს, რომლებსაც შეუძლიათ გარე ჰაერის ხარისხის ასეთი სტანდარტების დანერგვა, ჯერ არ მიუღიათ რაიმე სტანდარტი.

UNEP „ჰაერის ხარისხის კონტროლი: ჰაერის დაბინძურების პირველი გლობალური კანონმდებლობის შეფასება“ გამოქვეყნდა სუფთა ჰაერის ცისფერი ცის საერთაშორისო დღის წინა დღეს. ანგარიშში განხილული იყო 194 ქვეყნისა და ევროკავშირის ჰაერის ხარისხის კანონმდებლობა და შეისწავლა სამართლებრივი და ინსტიტუციური ჩარჩოს ყველა ასპექტი. შესაბამისი კანონმდებლობის ეფექტურობის შეფასება იმის უზრუნველსაყოფად, რომ ჰაერის ხარისხი აკმაყოფილებს სტანდარტებს. ანგარიში აჯამებს ძირითად ელემენტებს, რომლებიც უნდა იყოს შეტანილი ჰაერის ხარისხის მართვის ყოვლისმომცველ მოდელში, რომელიც გასათვალისწინებელია ეროვნულ კანონმდებლობაში და წარმოადგენს საფუძველს გლობალური ხელშეკრულებისთვის, რომელიც ხელს უწყობს გარე ჰაერის ხარისხის სტანდარტების შემუშავებას.

ჯანმრთელობის საფრთხე

ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მიერ ჰაერის დაბინძურება გამოვლინდა, როგორც ერთადერთი გარემოსდაცვითი რისკი, რომელიც უდიდეს საფრთხეს უქმნის ადამიანის ჯანმრთელობას. მსოფლიოს მოსახლეობის 92% ცხოვრობს ისეთ ადგილებში, სადაც ჰაერის დაბინძურების დონე აღემატება უსაფრთხო ზღვარს. მათ შორის ყველაზე სერიოზულ გავლენას განიცდიან ქალები, ბავშვები და მოხუცები დაბალი შემოსავლის მქონე ქვეყნებში. ბოლო კვლევებმა ასევე აჩვენა, რომ შესაძლოა არსებობდეს კორელაცია ახალი გვირგვინის ინფექციის ალბათობასა და ჰაერის დაბინძურებას შორის.

მოხსენებაში აღნიშნულია, რომ მიუხედავად იმისა, რომ ჯანმო-მ გამოსცა გარემოსდაცვითი (გარე) ჰაერის ხარისხის გაიდლაინები, არ არსებობს კოორდინირებული და ერთიანი სამართლებრივი ჩარჩო ამ გაიდლაინების განსახორციელებლად. ქვეყნების სულ მცირე 34%-ში გარე ჰაერის ხარისხი ჯერ კიდევ არ არის დაცული კანონით. იმ ქვეყნებშიც კი, რომლებმაც შემოიღეს შესაბამისი კანონები, შესაბამისი სტანდარტები ძნელი შესადარებელია: მსოფლიოს ქვეყნების 49% სრულად განსაზღვრავს ჰაერის დაბინძურებას, როგორც გარე საფრთხეს, ჰაერის ხარისხის სტანდარტების გეოგრაფიული დაფარვა განსხვავებულია და ქვეყნების ნახევარზე მეტი დაუშვას გადახრები შესაბამისი სტანდარტებიდან. სტანდარტული.

გრძელი გზაა გასავლელი

ანგარიშში აღნიშნულია, რომ სისტემური პასუხისმგებლობა ჰაერის ხარისხის სტანდარტების გლობალურ დონეზე მიღწევაზე ასევე ძალიან სუსტია - ქვეყნების მხოლოდ 33% აქცევს ჰაერის ხარისხის შესაბამისობას სამართლებრივ ვალდებულებად. ჰაერის ხარისხის მონიტორინგი გადამწყვეტია იმისთვის, რომ ვიცოდეთ, არის თუ არა სტანდარტების დაკმაყოფილება, მაგრამ ქვეყნების/რეგიონების სულ მცირე 37%-ს არ გააჩნია კანონიერი მოთხოვნები ჰაერის ხარისხის მონიტორინგისთვის. და ბოლოს, მიუხედავად იმისა, რომ ჰაერის დაბინძურება არ იცნობს საზღვრებს, ქვეყნების მხოლოდ 31%-ს აქვს საზღვრისპირა ჰაერის დაბინძურებასთან დაკავშირებული სამართლებრივი მექანიზმები.

ინგერ ანდერსენმა, გაეროს გარემოსდაცვითი პროგრამის აღმასრულებელმა დირექტორმა, თქვა: „თუ ჩვენ არ მივიღებთ რაიმე ზომებს იმისათვის, რომ შევაჩეროთ და შევცვალოთ სტატუს კვო, რომ ჰაერის დაბინძურება ყოველწლიურად იწვევს 7 მილიონ ნაადრევ სიკვდილს, 2050 წლისთვის, ეს რიცხვი შეიძლება იყოს შესაძლებელი. გაიზრდება 50%-ზე მეტით“.

ანგარიში მოუწოდებს უფრო მეტ ქვეყანას შემოიღოს ჰაერის ხარისხის ძლიერი კანონები და რეგულაციები, მათ შორის ჰაერის დაბინძურების ამბიციური სტანდარტების კანონებში ჩაწერა, ჰაერის ხარისხის მონიტორინგის სამართლებრივი მექანიზმების გაუმჯობესება, გამჭვირვალობის გაზრდა, სამართალდამცავი სისტემების არსებითი გაძლიერება და რეაგირების გაუმჯობესება ეროვნულ და გარე მიმართულებებზე. ჰაერის ტრანსსასაზღვრო დაბინძურების პოლიტიკა და მარეგულირებელი კოორდინაციის მექანიზმები.

2. UNEP: განვითარებული ქვეყნების მიერ განვითარებად ქვეყნებში ექსპორტირებული მეორადი მანქანების უმეტესობა დამაბინძურებელი მანქანებია.

გაეროს გარემოს დაცვის პროგრამის მიერ დღეს გამოქვეყნებულ მოხსენებაში ნათქვამია, რომ მილიონობით მეორადი მანქანა, ფურგონები და პატარა ავტობუსი, რომლებიც ევროპიდან, აშშ-დან და იაპონიიდან განვითარებად ქვეყნებში ექსპორტირებულია, ჩვეულებრივ უხარისხოა, რაც არამარტო ჰაერის დაბინძურების გაუარესებას იწვევს. , მაგრამ ასევე აფერხებს კლიმატის ცვლილების წინააღმდეგ ბრძოლას. ანგარიში მოუწოდებს ყველა ქვეყანას, შეავსონ არსებული პოლიტიკის ხარვეზები, გააერთიანონ მეორადი მანქანების მინიმალური ხარისხის სტანდარტები და უზრუნველყონ, რომ იმპორტირებული მეორადი მანქანები იყოს საკმარისად სუფთა და უსაფრთხო.

ეს მოხსენება, სახელწოდებით „მეორადი მანქანები და გარემო - მეორადი მსუბუქი მანქანების გლობალური მიმოხილვა: ნაკადი, მასშტაბი და რეგულაციები“, არის პირველი კვლევის ანგარიში, რომელიც ოდესმე გამოქვეყნდა მეორადი მანქანების გლობალურ ბაზარზე.

ანგარიში აჩვენებს, რომ 2015-2018 წლებში გლობალურად სულ 14 მილიონი მეორადი მსუბუქი ავტომობილი იქნა ექსპორტირებული. აქედან 80% დაბალ და საშუალო შემოსავლიან ქვეყნებში წავიდა, ნახევარზე მეტი კი აფრიკაში.

UNEP-ის აღმასრულებელმა დირექტორმა ინგერ ანდერსენმა განაცხადა, რომ გლობალური ფლოტის გაწმენდა და რეორგანიზაცია არის უპირველესი ამოცანა გლობალური და ადგილობრივი ჰაერის ხარისხისა და კლიმატის მიზნების მისაღწევად. წლების განმავლობაში უფრო და უფრო მეტი მეორადი ავტომობილი გადიოდა განვითარებული ქვეყნებიდან განვითარებად ქვეყნებში, მაგრამ იმის გამო, რომ დაკავშირებული ვაჭრობა ძირითადად დაურეგულირებელია, ექსპორტის უმეტესი ნაწილი დამაბინძურებელი მანქანებია.

მან ხაზგასმით აღნიშნა, რომ მიტოვებული, დამაბინძურებელი და სახიფათო მანქანების გადაყრის მთავარი მიზეზი ეფექტური სტანდარტებისა და რეგულაციების არარსებობაა. განვითარებულმა ქვეყნებმა უნდა შეწყვიტონ მანქანების ექსპორტი, რომლებმაც არ გაიარეს საკუთარი გარემოსდაცვითი და უსაფრთხოების ინსპექტირება და აღარ არის შესაფერისი გზებზე მოძრაობისთვის, ხოლო იმპორტიორმა ქვეყნებმა უნდა შემოიღონ ხარისხის მკაცრი სტანდარტები.

მოხსენებაში აღნიშნულია, რომ ავტომობილების ფლობის სწრაფი ზრდა არის ჰაერის დაბინძურებისა და კლიმატის ცვლილების გამომწვევი მთავარი ფაქტორი. გლობალურად, სატრანსპორტო სექტორიდან ნახშირორჟანგის ემისია, რომელიც დაკავშირებულია ენერგიასთან, შეადგენს მთლიანი გლობალური ემისიების დაახლოებით მეოთხედს. კერძოდ, ისეთ დამაბინძურებლებს, როგორიცაა წვრილი ნაწილაკები (PM2.5) და აზოტის ოქსიდები (NOx), რომლებიც გამოიყოფა მანქანებიდან, არის ურბანული ჰაერის დაბინძურების ძირითადი წყაროები.

ანგარიში ეფუძნება 146 ქვეყნის სიღრმისეულ ანალიზს და დაადგინა, რომ მათ ორ მესამედს აქვს მეორადი მანქანების იმპორტის კონტროლის პოლიტიკის „სუსტი“ ან „ძალიან სუსტი“ დონე.

ანგარიშში ასევე აღნიშნულია, რომ ქვეყნებს, რომლებმაც განახორციელეს კონტროლის ზომები (განსაკუთრებით ავტომობილის ასაკისა და გამონაბოლქვის სტანდარტები) მეორადი მანქანების იმპორტზე, შეუძლიათ მიიღონ მაღალი ხარისხის მეორადი მანქანები, მათ შორის ჰიბრიდული და ელექტრო მანქანები ხელმისაწვდომ ფასად.

ანგარიშში ნათქვამია, რომ კვლევის პერიოდში აფრიკის ქვეყნებმა შემოიტანეს ყველაზე მეტი მეორადი ავტომობილი (40%), შემდეგ მოდის აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნები (24%), აზია-წყნარი ოკეანის ქვეყნები (15%), ახლო აღმოსავლეთის ქვეყნები (12%) და ლათინური ამერიკის ქვეყნები (9%).

ანგარიშში აღნიშნულია, რომ არასრულფასოვანი მეორადი მანქანები ასევე გამოიწვევს უფრო მეტ ავტოსაგზაო შემთხვევას. ისეთ ქვეყნებში, როგორებიცაა მალავი, ნიგერია, ზიმბაბვე და ბურუნდი, რომლებიც ახორციელებენ „ძალიან სუსტი“ ან „სუსტი“ მეორადი მანქანების რეგულაციების, ასევე მაღალია საგზაო მოძრაობის მსხვერპლი. იმ ქვეყნებში, რომლებმაც ჩამოაყალიბეს და მკაცრად დანერგეს მეორადი მანქანების რეგულაციები, შიდა ფლოტებს აქვთ უსაფრთხოების მაღალი ფაქტორი და ნაკლები ავარიები.

გაეროს საგზაო უსაფრთხოების ნდობის ფონდისა და სხვა სააგენტოების მხარდაჭერით, UNEP-მა ხელი შეუწყო ახალი ინიციატივის დაწყებას, რომელიც ეძღვნება მეორადი ავტომობილების მინიმალური სტანდარტების დანერგვას. გეგმა ამჟამად პირველ რიგში აფრიკაზეა ფოკუსირებული. აფრიკის ბევრმა ქვეყანამ (მათ შორის მაროკო, ალჟირი, კოტ დ'ივუარი, განა და მავრიკი) დააწესა ხარისხის მინიმალური სტანდარტები და კიდევ ბევრმა ქვეყანამ გამოავლინა ინტერესი შეუერთდეს ინიციატივას.

მოხსენებაში აღნიშნულია, რომ მეტი კვლევაა საჭირო მეორადი მანქანების ვაჭრობის გავლენის შემდგომი შემუშავებისთვის, მათ შორის მძიმე მეორადი მანქანების გავლენის შესახებ.